معاونت فرهنگی و دانشجویی

آل‌عمران: امر به معروف و نهی از منکر وظیفه همگانی و عمومی همه مردم و وظیفه اختصاصی گروهی خاص(!!)

و لْتکنْ منْکمْ أمّةٌ یدْعون إلى الْخیْر و یأْمرون بالْمعْروف و ینْهوْن عن الْمنْکر و أولئک هم الْمفْلحون(۱۰۴)

و باید از میان شما گروهی باشند که مردم را به نیکی فراخوانند و آنان را به کار پسندیده وادارند و از کار زشت و نکوهیده نهی کنند، اینانند که نیکبخت خواهند بود.(۱۰۴)

کنْتمْ خیْر أمّةٍ أخْرجتْ للنّاس تأْمرون بالْمعْروف و تنْهوْن عن الْمنْکر و تؤْمنون باللّه و لوْ آمن أهْل الْکتاب لکان خیْراً لهمْ منْهم الْمؤْمنون و أکْثرهم الْفاسقون(۱۱۰)

در آغاز ظهور اسلام شما مسلمانان بهترین امتی بودید که برای {اصلاح دنیا و آخرت} مردم پدیدار شدید ، زیرا به کار نیک فرمان می‌دادید و از کار ناپسند باز می‌داشتید و دعوت خدا را باور داشتید پس اگر اهل کتاب نیز دعوت خدا را پذیرفته بودند، قطعاً برایشان بهتر بود، ولی تنها گروهی از آنان ایمان آوردند و بیشترشان از فرمان خدا خارج شدند.(۱۱۰)

یؤْمنون باللّه و الْیوْم الْآخر و یأْمرون بالْمعْروف و ینْهوْن عن الْمنْکر و یسارعون فی الْخیْرات و أولئک من الصّالحین(۱۱۴)

به خدا و روز واپسین ایمان دارند و به کار پسندیده فرمان می‌دهند و از کار ناپسند بازمی‌دارند و در انجام کارهای نیک شتاب می‌کنند، و آنان از شایستگانند.(۱۱۴)

توبه: ویژگی منافقان و مؤمنان

الْمنافقون و الْمنافقات بعْضهمْ منْ بعْضٍ یأْمرون بالْمنْکر و ینْهوْن عن الْمعْروف و یقْبضون أیْدیهمْ نسوا اللّه فنسیهمْ إنّ الْمنافقین هم الْفاسقون (۶۷)

مردان و زنان منافق همه در داشتن صفات ناپسند و ارتکاب کارهای ناروا مانند یکدیگرند. آنان به کار ناروا فرمان می دهند و از کار پسندیده باز می دارند و از انفاق در راه خدا دست نگاه می دارند آری آنان خدا را فراموش کرده اند چرا که از بندگی خدا خارج شده اند و خدا هم آنان را به فراموشی سپرده است. (۶۷)

و الْمؤْمنون و الْمؤْمنات بعْضهمْ أوْلیاء بعْضٍ یأْمرون بالْمعْروف و ینْهوْن عن الْمنْکر و یقیمون الصّلاة و یؤْتون الزّکاة و یطیعون اللّه و رسوله أولئک سیرْحمهم اللّه إنّ اللّه عزیزٌ حکیمٌ (۷۱)

اما مردان و زنان با ایمان بر یکدیگر ولایت دارند ، از اینرو یکدیگر را به کار شایسته فرمان می دهند و از کار ناپسند نهی می کنند و نماز را برپا می دارند و زکات می پردازند و از خدا و پیامبرش اطاعت می کنند . اینانند که به زودی خداوند رحمت خود را شامل حالشان می کند و هیچ کس نمی تواند مانع آن شود ، چرا که خدا مقتدری شکست ناپذیر و کارهایش همه از روی حکمت است. (۷۱)

التّائبون الْعابدون الْحامدون السّائحون الرّاکعون السّاجدون الْآمرون بالْمعْروف و النّاهون عن الْمنْکر و الْحافظون لحدود اللّه و بشّر الْمؤْمنین (۱۱۲) 

مومنان کسانی اند که از غیر خدا روی برتافته و به سوی او بازگشته اند و او را عبادت می کنند و زبانشان به ستایش او گویاست و پیوسته برای عبادت از مسجدی به مسجد دیگر در رفت و آمدند و رکوع می کنند و به درگاه خدا سجده می برند ؛ علاوه بر اینها به وظایف اجتماعی خود عمل می کنند و مردم را به کار پسندیده فرا می خوانند و از کار ناپسند باز
می دارند و در هر حال پاسدار مقررات الهی اند. اینان را – ای پیامبر – به بهشت و سعادتی بزرگ نوید ده. (۱۱۲) 

اعراف: صفات پیامبر ص / جواب دسته‏اى از امت موسى (ع) که نهى از منکر مى‏کردند به دسته دیگرى که سکوت پیشه کرده بودند

الّذین یتّبعون الرّسول النّبیّ الْأمّیّ الّذی یجدونه مکْتوباً عنْدهمْ فی التّوْراة و الْإنْجیل یأْمرهمْ بالْمعْروف و ینْهاهمْ عن الْمنْکر و یحلّ لهم الطّیّبات و یحرّم علیْهم الْخبائث و یضع عنْهمْ إصْرهمْ و الْأغْلال الّتی‏ کانتْ علیْهمْ فالّذین آمنوا به و عزّروه و نصروه و اتّبعوا النّور الّذی أنْزل معه أولئک هم الْمفْلحون (۱۵۷)

مومنان کسانی اند که از این فرستاده ، پیامبر درس ناخوانده که اهل کتاب او را نزد خود با همین نام و نشان در تورات و انجیل نوشته می یابند ، پیروی می کنند . می یابند که آنان را به کار پسندیده فرمان می دهد و از کار ناپسند بازشان می دارد و پاکیزه ها را برای آنان حلال و پلیدها را بر آنان حرام می کند ، و بار گرانشان از دوششان برمی دارد و بندها و زنجیرهایی را که بر آنان تحمیل شده است از آنان فرو می گذارد . پس کسانی که به او ایمان آورده و او را بزرگ داشته و یاری اش کرده اند و از قرآن ، این کتاب روشنگری که از جانب خدا نازل شده و قرین او و گواه راستگویی اوست پیروی نموده اند آنان نیکبخت خواهند بود. (۱۵۷)

و إذْ قالتْ أمّةٌ منْهمْ لم تعظون قوْماً اللّه مهْلکهمْ أوْ معذّبهمْ عذاباً شدیداً قالوا معْذرةً إلى‏ ربّکمْ و لعلّهمْ یتّقون (۱۶۴) 

و یاد کن زمانی را که گروهی از آن ساحل نشینان به گروهی دیگر که تجاوزکاران را از نافرمانی خدا نهی می کردند گففتند: برای چه مردمی را پند می دهید که خداوند آنان را نابود می کند یا به عذابی شدید گرفتارشان می سازد؟ گففتند: آنان را از نافرمانی خدا نهی می کنیم تا نزد پروردگارتان برای ما عذری باشد ، و شاید بترسند و از گناه بپرهیزند. (۱۶۴) 

فلمّا نسوا ما ذکّروا به أنْجیْنا الّذین ینْهوْن عن السّوء و أخذْنا الّذین ظلموا بعذابٍ بئیسٍ بما کانوا یفْسقون (۱۶۵) 

پس چون گنهکاران آنچه را که بدان تذکر داده شده بودند به فراموشی سپردند ، کسانی را که از گناه نهی می کردند نجات بخشیدیم ؛ و کسانی را که ستم کردند ، به سزای اینکه از اطاعت خدا خارج شدند، به عذابی ناگوار دچار کردیم. (۱۶۵)

حج: ویژگی اهل بیت(ع) و امام زمان و یاران امام زمان (عج)

الّذین إنْ مکّنّاهمْ فی الْأرْض أقاموا الصّلاة و آتوا الزّکاة و أمروا بالْمعْروف و نهوْا عن الْمنْکر و للّه عاقبة الْأمور (۴۱)

همانان که اگر در زمین به ایشان قدرت دهیم تا بتوانند روش زندگی اجتماعی خود را برگزینند ، جامعه ای تشکیل می دهند که همگان در آن نماز را برپا می دارند و زکات می پردازند و به آنچه شایسته است نهی می کنند. و قطعاً خدا مومنان را یاری می کند و آنان را بر کفر پیشگان پیروز می گرداند چرا که فرجام امور از آن خداست. (۴۱)

لقمان: سفارش لقمان به پسرش

یا بنیّ أقم الصّلاة و أْمرْ بالْمعْروف و انْه عن الْمنْکر و اصْبرْ على‏ ما أصابک إنّ ذلک منْ عزْم الْأمور (۱۷)

ای پسرک من ، نماز را برپا دار و به کار شایسته – که دین و خرد آن را را به نیکی می شناسند – فرمان ده و از کار ناشایست نهی کن و بر مصیبت و رنجی که به تو رسیده است شکیبا باش {و بدان} که صبر و شکیبایی برخاسته از اراده جدی و تصمیم قاطع در کارهاست. (۱۷)

طه

و أْمرْ أهْلک بالصّلاة و اصْطبرْ علیْها لا نسْئلک رزْقاً نحْن نرْزقک و الْعاقبة للتّقْوى‏ (۱۳۲)

و کسانت را به نماز فرمان ده و {خود نیز} بر آن شکیبا باش . ما از تو روزی نمی طلبیم ، بلکه به تو روزی می دهیم ، و فرجام نیک برای تقوا پیشگی است. (۱۳۲)

نساء: اخلاص (فقط برای رضای خدا)

لا خیْر فی‏ کثیرٍ منْ نجْواهمْ إلاّ منْ أمر بصدقةٍ أوْ معْروفٍ أوْ إصْلاحٍ بیْن النّاس و منْ یفْعلْ ذلک ابْتغاء مرْضات اللّه فسوْف نؤْتیه أجْراً عظیماً (۱۱۴)

در بسیاری از رازگویی های آنان خیری نیست ، مگر این که کسی در رازگویی خود به دادن صدقه یا انجام کاری نیک یا اصلاح میان مردم فرمان دهد . و هر کس برای دستیابی به خشنودی خدا چنین کند به زودی پاداشی بزرگ به او خواهیم داد. (۱۱۴)

نحل: نهی از منکر کار خداست

إنّ اللّه یأْمر بالْعدْل و الْإحْسان و إیتاء ذی الْقرْبى‏ و ینْهى‏ عن الْفحْشاء و الْمنْکر و الْبغْی یعظکمْ لعلّکمْ تذکّرون (۹۰)

خداوند به شما فرمان می دهد تا برای پدید آمدن جامعه ای صالح ، با مردم به عدل و داد رفتار کنید و به آنان نیکی کنید و حق خویشاوند را به او بپردازید ، و شما را از کار زشت و ناپسند و از ظلم و سرکشی باز می دارد. خدا به شما پند می دهد ، باشد که دریابید نیکبختی شما در به کار بستن این اندرزهاست. (۹۰)

نور: امر به منکر کار شیطان است

یا أیّها الّذین آمنوا لا تتّبعوا خطوات الشّیْطان و منْ یتّبعْ خطوات الشّیْطان فإنّه یأْمر بالْفحْشاء و الْمنْکر و لوْ لا فضْل اللّه علیْکمْ و رحْمته ما زکى‏ منْکمْ منْ أحدٍ أبداً و لکنّ اللّه یزکّی منْ یشاء و اللّه سمیعٌ علیمٌ (۲۱)

ای کسانی که ایمان آورده اید ، از پی گام های شیطان نروید ، که هر کس از از پی گام های شیطان برود ، به کار زشت و ناپسند فرمان می دهد. و اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود ، هرگز احدی از شما پیراسته و پاک نمی شد ، ولی خدا هر که را بخواهد (او را شایسته پاکی بداند)، پاک می سازد ، و خدا شنونده ی درخواست های مردم و دانا به حال آنان است. (۲۱)

عنکبوت: نماز واقعی

اتْل ما أوحی إلیْک من الْکتاب و أقم الصّلاة إنّ الصّلاة تنْهى‏ عن الْفحْشاء و الْمنْکر و لذکْر اللّه أکْبر و اللّه یعْلم ما تصْنعون (۴۵)

ای پیامبر ، از داستان امت های گذشته و فرجام شرک و گناهشان باخبر شدی ، اینک برای آن که گرفتار این سرنوشت نشوی ، باید این کتاب آسمانی را که به تو وحی شده است تلاوت کنی و نماز را برپا داری ، زیرا نماز آدمی را از کارهای زشت و ناپسند بازمی دارد و مهم تر آن که نماز یاد خداست و یاد خدا بزرگترین عمل است . و خدا هر کار خوب و بدی را که می کنید می داند. (۴۵)

مائده : لعنت بر کافرین بنی اسرائیل

کانوا لا یتناهوْن عنْ منکرٍ فعلوه لبئْس ما کانوا یفْعلون (۷۹)

و هرگز از کارهای ناپسندی که انجام می دادند ، باز نمی ایستادند . به راستی کارهایی که می کردند بد بود. (۷۹)

هود

فلوْ لا کان من الْقرون منْ قبْلکمْ أولوا بقیّةٍ ینْهوْن عن الْفساد فی الْأرْض إلاّ قلیلاً ممّنْ أنْجیْنا منْهمْ و اتّبع الّذین ظلموا ما أتْرفوا فیه و کانوا مجْرمین (۱۱۶)

شگفت است که چرا از امت هایی که پیش از شما می زیستند ، گروهی نبودند که قومشان را از فساد گری در زمین بازدارند و از عذاب برهانند . آری عده ای اندک باقی ماندند ، همانان که چون عذاب فرا رسید نجاتشان دادیم ؛ و کسانی که ستم کردند ، از پی لذت ها و نعمت هایی رفتند که در آن غوطه ور بودند ، در حالی که گنهکار بودند. (۱۱۶)