معاونت فرهنگی و دانشجویی

امام علی علیه السلام : «أنّ الْأمْر بالْمعْروف و النّهْی عن الْمنْکر دعاءٌ إلى الْإسْلام» امر به معروف و نهى از منکر دعوت به اسلام است. (تحف العقول ص۴۱۳)

۱-امام حسین علیه السلام:

«أنّی لمْ أخْرجْ أشراً و لا بطراً و لا مفْسداً و لا ظالماً و إنّما خرجْت لطلب الْإصْلاح فی أمّة جدّی ص أرید أنْ آمر بالْمعْروف و أنْهى عن الْمنْکر و أسیر بسیرة جدّی و أبی‏علیّ بْن أبی طالبٍ ع »

همانا من از روى سبکسرى و گردنکشى، و نیز براى ایجاد فساد و ستمگرى دست به این قیام نزدم، بلکه براى اصلاح اوضاع امّت جدّم قیام کردم، و مى‏خواهم «امر به‏ معروف‏» و «نهى از منکر» کنم، و به روش جدّم و پدرم على بن ابى طالب علیه السلام عمل کنم. (بحارالانوار جلد۴۴ صفحه ۳۲۹)

۲-امام علی علیه السلام:

«وما أعْمال الْبرّ کلّها والْجهاد فی سبیل اللّه ، عنْد الْأمْر بالْمعْروف والنّهْی عن الْمنْکر، إلاّ کنـفْثةٍ فی بحْـرٍ لـجّیٍّ.»

تمام کارهاى نیک و حتى جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهى از منکر چون آب دهان است در برابر دریاى پهناور. (نهج البلاغه حکمت ۳۷۴)

۳-حضرت رسول اکرم صلى الله علیه و آله وسلم :

من رأى منکم منکرا فلْیغیّرْه بیده ، فإن لم یستطعْ فبلسانه ، فإن لم یستطعْ فبقلبه و ذلک أضعف الإیمان .

هر یک از شما منکرى را دید باید با دست خود آن را تغییر دهد. اگر نتوانست، با زبانش تغییر دهد (اعتراض کند) و باز اگر نتوانست، در قلبش آن را انکار کند و این ضعیف ترین مرحله ایمان است.

(نهج الفصاحه حدیث۳۰۱۰)

۴-امام باقر علیه السلام :

«إنّ الأمر بالمعروف و النّهی عن المنکر سبیل الأنبیاء و منهاج الصّلحاء فریضهٌ عظیمهٌ بها تقام الفرائض و تأمن المذاهب و تحلّ المکاسب و تردّ المظالم و تعمر الأرض و ینتصف من الأعداء و یستقیم الأمر»

همانا امر به معروف و نهی از منکر، راه انبیای إلهی و شیوه صالحان است. وظیفه ی بزرگی است که به برکت آن سایر واجباتْ برپا، راه ها أمن، کسب و تجارتْ حلال، ظلم و تجاوزْ دفع، زمینْ آباد، إعاده ی حقّ بر گردن متجاوز گذارده و همه ی کارها سامان می پذیرد.

) وسائل الشیعه، ج۱۶، ص۱۱۹)

۵-امام علی علیه السلام :

«أنّ الْأمْر بالْمعْروف و النّهْی عن الْمنْکر دعاءٌ إلى الْإسْلام»

امر به معروف و نهى از منکر دعوت به اسلام است.

)تحف العقول ص۴۱۳)

۶-حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم :

«لایحلّ لعینٍ مؤمنهٍ تری اللّه یعصی فتطرف حتّی تغیّره»

برای چشم با ایمانی که عصیان خداوند رامی بیند، روا نیست آن چشم به هم خورد تا این که وضعیت را تغییر دهد.

(وسائل الشیعه، ج۱۶، ص۱۲۶)

۷-امام علی علیه السلام :

«إنّ الأمر بالمعروف و النّهی عن المنکر ، لخلقان من خلق اللّه سبحانه ، و إنّهما لا یقرّبان من أجلٍ و لا ینقصان من رزقٍ . »

همانا امر به معروف و نهى از منکر دو خصلت از خصلتهاى خداوند سبحان هستند و این دو نه مرگ را نزدیک مى کنند و نه از روزى [انسان ]مى کاهند.

(نهج البلاغه خطبه ۱۵۶ صفحه ۲۹۰)

۸-امام علی علیه اسلام:

«....و منْهمْ تارکٌ لانْکار الْمنْکر بلسانه و قلْبه و یده فذلک میّت اْلاحْیاء »

و برخی از آنها منکر را با زبان و قلب، و دست انکار نمی‌کند، پس او مرده زندگانی است.

(نهج البلاغه حکمت۳۷۴)

۹-حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم:

«إنّ اللّه لیبْغض الْمؤمن الضّعیف الّذی لا دین له، فقیل: و ماالْمؤْمن الضّعیف الّذی لا دین له؟ قال‌الّذی لاینْهی عن‌الْمنْکر»

خداوند مؤمن ناتوانی را که دین ندارد، دوست نمی‌دارد. سؤال شد: مؤمن ناتوان بی دین چه کسی است؟ فرمود آنکه نهی از منکر نمی‌کند (الکافی ج۵ص۵۹)

۱۰-امیر مؤمنان علی علیه السلام :

«فانّ الّله سبْحانه لمْ یلْعن الْقرن الْماضی بیْن ایْدیکمْ‌الّا لترْکهم الْامْر بالْمعروف والنّهْی عن‌الْمنْکر فلعن اللّه السّفهاء لرکوب الْمعاصی و الْحکماء لترْک التّناهی »

خداوند مردم گذشته را لعن نکرد واز رحمت خود دور نساخت مگر به جهت آنکه امر به معروف و نهی از منکر را ترک کردند. ازاین رو، خداوند سفیهان را به واسطه گناهانشان و دانایان را به واسطه ترک نهی از منکر لعن کرد. (نهج البلاغه خطبه۱۹۲ صفحه۳۹۶)

۱۱- امام صادق علیه السلام:

« ویلٌ لمن لا یدین اللّه بالأمر بالمعروف و النّهی عن المنکـر»

واى بر کسى که با امر به معروف و نهى از منکر، خدا را دیندارى نکند. (الزهد للحسین بن سعید: حدیث ۴۱صفحه۲۰)

۱۲-امام صادق علیه السلام :

« إنّما یأْمر بالْمعْروف و ینْهى عن الْمنْکر منْ کانتْ فیه ثلاث خصالٍ عالمٌ بما یأْمر عالمٌ بما ینْهى عادلٌ فیما یأْمر عادلٌ فیما ینْهى رفیقٌ بما یأْمر رفیقٌ بما ینْهى»

تنها کسى مى‌‏تواند امر به معروف کند یا نهى از منکر نماید که داراى سه صفت باشد: به آنچه امر مى‏‌کند و از آنچه نهى مى‏‌نماید آگاه باشد، عادلانه امر کند و نهى نماید، با مهربانى امر و نهى کند.

(تحف العقول صفحه ۳۵۸)

۱۳- امام باقرعلیه السلام :

« الأمر بالمعروف و النّهی عن المنکر خلقان من خلق اللّه عزّ و جلّ ، فمن نصرهما أعزّه اللّه ، و من خذلهما خذله اللّه عزّ و جلّ»

امر به معروف و نهى از منکر دو خوى از خوهاى خداوند عزّ و جلّ هستند. هر که آنها را یارى دهد خداوند عزّتش بخشد و هر که تنهایشان گذارد خداوند عزّ و جلّ او را تنها گذارد.

(الکافی ج۵ص۵۹)

۱۴- امام علی علیه السلام :

« فمن أمر بالمعروف شدّ ظهور المؤمنین .»

کسى که امر به معروف کند، مسلمانان را تقویت و پشتیبانى کرده است.

(نهج البلاغه حکمت۳۱)

۱۵-حضرت رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم :

«منْ امربالْمعْروف ونهى عنْ المنْکرفهوخلیفةاللّه فى أرْضه وخلیفةرسول اللّه»

کسى که امر به معروف و نهى از منکر کند جانشین خدا و پیامبر در روى زمین است.

(تفسیر مجمع البیان ج ۲ ص۸۰۷)

۱۶- حضرت رسول الله صلى الله علیه و آله وسلم :

«إذا عظّمت امّتی الدّنیا نزعت منها هیبة الإسلام ، و إذا ترکت الأمر بالمعروف و النّهی عن المنکر حرمت برکة الوحی .»

هرگاه دنیا در نظر امّت من بزرگ آید، شکوه اسلام از آنان گرفته شود و هر گاه امر به معروف و نهى از منکر را وا گذارند، از برکت وحى محروم گردند.

(کنزالعمال حدیث۶۰۷۰)

۱۷-امام کاظم علیه السلام :

«لتأمرون بالمعروف و لتنهون عن المنکر ، أو لیسـتعملنّ علیکم شرارکم فیدعوا خیارکم فلا یستجاب لهم . »

باید امر به معروف و نهى از منکر کنید، و گر نه نابکاران شما، زمام کارهایتان را به دست مى گیرند، آنگاه نیکانتان دعا کنند، ولى دعایشان مستجاب نشود.

(تهذیب الأحکام ج۶صفحه ۱۷۶ حدیث۳۵۲)

۱۸- امام صادق علیه السلام :

«ما أقرّ قومٌ بالمنکر بین أظهرهم لا یغیّرونه إلاّ أوشک أن یعمّهم اللّه عزّ و جلّ بعقابٍ من عنده .»

هر گاه مردمى در برابر زشت کاریهایى که در میانشان صورت مى گیرد دم فرو بندند و آن را تغییر ندهند، زود باشد که خداوند عزّ و جلّ کیفر خود را شامل همه آنان سازد.

(بحار الأنوار ج۹۷ص۷۸حدیث۳۴)

۱۹-حضرت امام علی علیه السلام:

«فرض اللّه الْإیمان تطْهیراً من الشّرْک و الصّلاة تنْزیهاً عن الْکبْر...و الْأمْر بالْمعْروف مصْلحةً للْعوامّ و النّهْی عن الْمنْکر ردْعاً للسّفهاء...»

خداوند «ایمان» را براى پاکسازى دل از شرک و «نماز» را براى پاک بودن از کبر و خودپسندى و... «امر به معروف» را براى اصلاح توده‏هاى ناآگاه مردم و «نهى از منکر» را براى بازداشتن بى‏خردان از زشتى‏ها...واجب کرد.

(نهج البلاغه حکمت ۲۵۲)

۲۰-حضرت محمد صلى الله علیه و آله وسلم :

«من أمر بمعروفٍ فلیکنْ أمره ذلک بمعروفٍ .»

کسى که به کار خوبى فرمان مى دهد، باید این فرمان دادن را با شیوه خوبى انجام دهد.

(کنزالعمال:حدیث۵۵۲۳)

۲۱-امام علی علیه السلام :

« إنّی لأرفع نفسی أن أنهى النّاس عمّا لست أنتهی عنه ، أو آمرهم بما لا أسبقهم إلیه بعملی»

من شأن خود را بالاتر از آن مى دانم که آنچه را خودم ترک نمى کنم مردم را از آنها باز دارم، یا به کارى فرمانشان دهم که خود جلوتر به آن عمل نکنم.

(الحیات ج۲ص۳۲۵)

۲۲-امام علی علیه السلام :

« کنْ آمرا بالمعروف عاملاً به ، و لا تکن ممّن یأمر به و ینأى عنه ، فیبوء بإثمه و یتعرّض مقت ربّه .»

امر کننده به معروف و عمل کننده به آن باش و چونان کسى مباش که به کار خوب فرمان مى دهد اما خود از آن دورى مى کند و گناهش را به دوش مى کشد و خویشتن را در معرض خشم پروردگارش مى گذارد.

(تصنیف غرر الحکم:حدیث۷۶۵۶)

۲۳- امام علی علیه السلام :

« کن آخذ النّاس بما تأمر به ، و أکفّ النّاس عمّا تنهى عنه»

به آنچه فرمان مى دهى، خودْ بیش از همه عمل کن و از آنچه باز مى دارى، خودْ بیش از همه خوددارى کن.

(من لایحضره الفقیه ج۴ص۳۸۷)

۲۴-امام علی علیه السلام :

«من کان فیه ثلاثٌ سلمتْ له الدّنیا و الآخرة : یأمر بالمعروف و یأتمر به ، و ینهى عن المنکر و ینتهی عنه ؛ و یحافظ على حدود اللّه جلّ و علا .»

هر که سه خصلت داشته باشد، دنیا و آخرتش سالم ماند: امر به معروف کند و خود به آن عمل کند، نهى از منکر کند و خود از آن باز ایستد و از حدود خداوند عزّ و جلّ پاسدارى کند.

(تصنیف غرر الحکم :حدیث۷۶۴۵)

۲۵- امام زین العابدین علیه السلام :

«المنافق ینهى و لا ینتهی ، و یأمر بما لا یأتی .»

منافق از بدى باز مى دارد، امّا خود باز نمى ایستد و به کارهایى فرمان مى دهد که خود عمل نمى کند.

(الکافی ج۲ صفحه ۳۹۶)

۲۶-امام علی علیه السلام :

« و انهوا عن المنکر و تناهوا عنه ؛ فإنّما امرتم بالنّهی بعد التّناهی .»

از زشت کارى نهى کنید و خود از آن باز ایستید؛ زیرا که شما فرمان دارید ابتدا خود از کار زشت باز ایستید و سپس دیگران را نهى کنید.

(نهج البلاغه:خطبه ۱۰۵ ص۱۹۴)

۲۷-امام علی علیه السلام :

«الامْـر بـالْمعْـروف افْضل اعْمال الْخلْق »

بهترین کار مردم امر به معروف مى باشد.

(تصنیف غرر الحکم ص۳۳۱)

۲۸-امام صادق علیه السلام :

«حسب المؤمن عزّا إذا رأى منکرا أن یعلم اللّه عزّ و جلّ من قلبه إنکاره .»

براى عزّت مؤمن همین کافى است که هر گاه منکرى را ببیند، خداوند عزّ و جلّ بداند که در دل آن را انکار مى کند.

(الکافی ج۵ صفحه ۶۰حدیث ۱)

۲۹-حضرت رسول اکرم صلى الله علیه و آله وسلم :

« کیف بکم إذا فسدت نساؤکم ، و فسق شبابکم ، و لم تأمروا بالمعروف و لم تنهوا عن المنکر ؟ !... کیف بکم إذا أمرتم بالمنکر و نهیتم عن المعروف ؟ ! ... کیف بکم إذا رأیتم المعروف منکرا و المنکر معروفا ؟»

چه حالى خواهید داشت آن گاه که زنانتان فاسد شوند و جوانانتان نابکار شوند و شما امر به معروف و نهى از منکر نکنید؟ ... چه حالى خواهید داشت آن گاه که به زشت کارى فرمان رانید و از خوبیها باز دارید؟ ... چه حالى خواهید داشت آن گاه که خوب را زشت شمرید و زشت را نیکو؟

(تهذیب الاحکام ج۶ص۱۷۷حدیث ۳۵۹)

۳۰-حضرت رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم:

» مـنْ امر بمعْروفٍ أوْ نهى عنْ منـْکرٍ أوْ دلّ على خیْرٍ اوْ أشار به فهو شریکٌ. »

هرکس دیگرى را به کار نیکى امر کند یا او را از کار زشتى باز دارد یا اینکه او را به خیرى راهنمائى نماید و یا اشاره به امر خیرى داشته باشد در آن کارنیک شریک خواهد بود.

(خصال ج۱ص۱۳۸)

۳۱-امام علی علیه السلام:

« منْ نهى عنْ المنْکر ارْغم انوف الْفاسقین»

کسى کـه نـهى از منـکر کـند بینى فاسقان و گنهکاران را به خاک مالیده است.

(تصنیف غررالحکم صفحه ۳۳۲)

۳۲-امام رضا علیه السلام :

«کان رسول اللّه صلی الله علیه و آله یقول: إذا امـّتى تواکلت الْأمـْر باْلمـعْروف والنّهى عن الْمنْکر فلْیأْذنوا بوقاعٍ من اللّه»

رسول خدا صلی الله علیه و آله همواره مى فرمودند: هرگاه امّت من از انجام امر به معروف و نهى از منکر سرپیچى کنند و آن را به یکدیگر واگذار نمایند، گویا با خـداوند اعـلان جنگ داده اند.

(الکافی ج۵ ص۵۹)

۳۳-حضرت رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم:

«لاتزال امّتی بخیْرٍ ما أمروا بالمعروف ونهوا عنْ الْمنکر وتعاونوا على البرّ فإذا لمْ یفْعلوا ذلک نزعتْ عنهمْ الْبرکات.»

همواره امت من در خیر و خوبى بسر خواهند برد مادامى که امر به معروف و نهى از منکر نموده و در کارهاى نیک همکارى داشته باشند و اگر این امور را ترک کنند برکت از میان آنان خواهد رفت.

(مستدرک وسائل ج۱۲ص۱۸۱)

۳۴-امام علی علیه السلام:

«انّ اسْتتْمام الامور عنْد اللّه تبارک و تعالى الأمْر بالْمعْروف و الْنّهى عن المنْکر»

اتمـام امـور و کارها نـزد خـدا با امر به معروف ونهى از منکر است.

(من لایحضره الفقیه ج۴ص۳۸۷)

۳۵-امام علی علیه السلام:

«منْ لمْ یعْرفْ بقلْبه معْروفاً و لمْ ینْکرْ منْکراً قـلب فجـعل اعْـلاه اسْفـله»

کسى که قلباً موافق کار نیک نباشد و از کار بد منضجر نباشد انسان وارونه اى است که بجاى آنکه عقل بر او حاکم باشد هوى وهوس بر او حاکم است.

(وسائل الشیعه ج۱۶ص۱۳۴)

۳۶-امیرالمومنین علی علیه السلام:

«لعن اللّه الاْمرین بالْمعْروف التّارکین له و النـّاهین عنْ المنْـکْر الْعـاملین بـه»

کسانى که مردم را به کارهاى نیک امر مى کنند و خود آن را انجام نمى دهند و کسانى که مردم را از کارهاى زشت باز مى دارند اما خود مرتکب آن مى شوند مورد لعن و نفرین الهى هستند.

(وسائل الشیعه ج۱۶ص۱۵۱)

۳۷-امام علی علیه‌السلام:

«کنْ بالْمعْروف آمراً و عن المـنْکر ناهیاً ولمنْ قطعک واصلاً ولمنْ حرمک معْطیاً»

به کار نیک امر کن و از منکر (کار زشت) بازدار، و با کسى کـه از تو بریـده پیـوند کن، و به کسى که تو را محروم کرده عطا کن.

(تصنیف غررالحکم حدیث۷۶۳۹)

۳۸- حضرت رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم:

«ألا اخْبرکمْ عنْ اقْوامٍ لیْسوا بأنْبیاء و لا شهداء تغْبطـهمْ النّاس یـوْم الْقـیامة ... یأْمرونهمْ بما یحّب اللّه و ینْهوْنهمْ عمّا یکْره اللّه »

گروهى هستند که نه پیامبرند و نه شهید ولى مردم به مقامى که خداوند به خاطر امر به معروف و نهى از منکر به آنان عطا فرموده غبطه مى خورند.

(مستدرک وسائل ج۱۲ص۱۸۲)

۳۹- امام علی علیه‌السلام:

«و منْهمْ تارکٌ لاءنْکار المنْکر بقلْبه و لسانه و یده فـذلک میـّت الأحْـیاء»

گروهى از مردم مبارزه با منکر را با دل و زبان و دست ترک مى کنند (در برابر خلافکار هیچ گونه عکس العملى نشان نمى دهند) پس اینها در حقیقت مردگانى زنده نما هستند.

(تصنیف غررالحکم حدیث۷۶۵۱)

۴۰- امام علی علیه السلام:

« أیّها الْمؤْمنون إنّه منْ رأى عدْواناً یعْمل به و منْکراً یدْعى إلیْه فأنْکره بقلْبه فقدْ سلم و برئ و منْ‏ أنْکره‏ بلسانه فقدْ أجر و هو أفْضل منْ صاحبه و منْ‏ أنْکره‏ بالسّیْف لتکون‏ کلمة اللّه هی الْعلْیا و کلمة الظّالمین هی السّفْلى فذلک الّذی أصاب سبیل الْهدى و قام على الطّریق و نوّر فی قلْبه الْیقین»

اى مؤمنان! هر کس تجاوزى را بنگرد، و شاهد دعوت به منکرى باشد، و در دل آن را انکار کند خود را از آلودگى سالم داشته است ، و هر کس با زبان آن را انکار کند پاداش آن داده خواهد شد، و از اوّلى برتر است ، و آن کس که با شمشیر به انکار بر خیزد تا کلام خدا بلند و گفتار ستمگران پست گردد، او را رستگارى را یافته و نور یقین در دلش تابیده.

(نهج‌البلاغه، حکمت ۳۷۳)

۴۱- امام علی علیه السلام :

«وما أعْمال الْبرّ کلّها والْجهاد فی سبیل اللّه ، عنْد الْأمْر بالْمعْروف والنّهْی عن الْمنْکر، إلاّ کنـفْثةٍ فی بحْـرٍ لـجّیٍّ.»

تمام کارهاى نیک و حتى جهاد در راه خدا در برابر امربه‌معروف و نهى‌ازمنکر چون آب دهان است در برابر دریاى پهناور. (نهج‌البلاغه، حکمت ۳۷۴)